Het RGK verzorgde op zondag 12 februari 2017 een High-tea concert. Dit concert was geheel gewijd aan Haydn en werd gehouden in “Cultureel Centrum De Kei” te Reusel. Solisten die aan dit concert meewerkten waren: Lucia van Vught, Corona van Riel, Frank de Leeuw en Noël Casteleyn. Het gehele concert werd voortreffelijk begeleid op vleugel door: Kazue Goto. De tot ieders verrassing aanwezige presentator Jan Heije (foto links), voor deze gelegenheid uitgemonsterd als Franz Joseph Haydn in eigen persoon, verraste eenieder met zijn boeiende levensverhaal en leidde geregeld tot lachsalvo’s onder de goed gevulde zaal van De Kei. Zowel van de goed verzorgde High-tea alsook van Haydn’s voortreffelijke composities werd gedurende +/- 2 uur gesmuld en werd aan het einde afgesloten met een langdurig en welverdiend applaus. Het geheel stond onder leiding van Wim van Zantvoort.
Bron Wikipedia
Franz Joseph Haydn (ook Josef; de naam Franz gebruikte hij niet) (Rohrau, 31 maart 1732 – Wenen, 31 mei 1809) was een Oostenrijks componist. Haydns werk wordt gerekend tot de muziek van de klassieke periode. Schepper van een omvangrijk oeuvre, is hij vooral van belang voor zijn bijdrage aan de ontwikkeling van de symphonie en van het strijkkwartet. Samen met Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven vormt hij, muziekhistorisch gezien, de Eerste Weense School.
Franz Joseph Haydn
Haydn werd geboren in Rohrau op 31 maart 1732. Hij stamde uit een tamelijk arme Oostenrijkse familie. Zijn vader Matthias was wagenmaker. Joseph had een vrij moeilijke jeugd. Toen hij vijf jaar was, nam zijn oom Mathias Franck, hem mee naar het stadje Hainburg, waar hij naar school ging en muziekles kreeg. Op achtjarige leeftijd werd hij sopraan in het knapenkoor van de Stephansdom in Wenen. Daar bleef hij negen jaar, waarvan de laatste vier met zijn broer Michael. Zijn stemwisseling trad namelijk pas zeer laat in. Hoewel zijn mentor Georg Reuter hem probeerde over te halen zich te laten castreren, heeft Joseph, mede op aandringen van zijn vader, geweigerd deze riskante ingreep te ondergaan. Toen zijn stem veranderde, restte hem niets anders dan ontslag uit het koor. Hij had reeds bepaald dat hij componist zou worden, wat zijn ouders ten zeerste afkeurden: zij vonden dat hun zoon meer voor het priesterschap in de wieg was gelegd. Natuurlijk zou een leven als kloosterling hem, zeker voor de eerstvolgende jaren, veel meer vastigheid geven, maar hij koos een moeilijker weg. De daaropvolgende jaren waren dan ook zwaar. Gelukkig bood Michael Spangler hem een zolderkamer aan in het Michaelerhaus op de Kohlmarkt in Wenen. Haydn hield zich met wat losse baantjes in leven, zoals het meespelen in ensembles, het geven van muziekonderricht en het begeleiden van zangers zoals Nicola Porpora. Deze laatste bracht hem in contact met bekende operacomponisten als Christoph Willibald Gluck, Georg Christoph Wagenseil en Karl Ditters von Dittersdorf.
Na vier jaar kreeg Haydn in 1755 eindelijk een vaste betrekking als kapelmeester aan het hof van graaf von Morzin in Lukawitz, dankzij graaf von Fürnberg. In Paleis Esterházy zou hij tot 1790 blijven. Als kapelmeester en hofcomponist had hij hier veel werk, want de Esterházy’s waren grote cultuurliefhebbers. Haydn heeft dan ook vele werken geschreven voor het vorstelijk orkest. Alhoewel Haydn weinig in contact stond met grote muziekcentra als Wenen, verwierf hij toch faam door de vele gasten die bij de vorst op bezoek kwamen. Tussen circa 1765 en 1775 benoemt men zijn werk met “Sturm und Drang”: het zit vol met snel afwisselende akkoorden, abrupte wisselingen en mineurharmonieën.
Tijdens zijn verblijf bij de Esterházy’s schreef Haydn een zeer groot aantal werken, waaronder pianowerken, liederen en 125 baritontrio’s; Nicolaus blonk immers uit op dit gamba-achtige strijkinstrument. Verder componeerde Haydn 24 opera’s. In 1782 ontmoette Haydn Mozart; na de dood van Nicolaus in 1790 ging Haydn naar Londen. Daar schreef hij de laatste 12 van zijn 106 symfonieën. Hij verbleef in Londen in 1791-1792 en 1794-1795.
In 1795 keerde hij definitief terug naar Wenen. Daar hield hij zich tot zijn dood in 1809 vooral bezig met religieuze muziek. Vele missen en twee oratoria, Die Schöpfung en Die Jahreszeiten heeft hij daar geschreven. Deze werken waren zijn laatste en getuigden nog van een geweldige scheppingskracht. Maar omdat ondertussen een nieuwe muzikale taal ontstond en andere componisten in de belangstelling kwamen (onder anderen Beethoven, met wie Haydn overigens niet zo best kon opschieten) viel deze werken aanvankelijk niet de aandacht ten deel die ze verdienden. Vandaag krijgen ze opnieuw hun rechtmatige plaats in de concertzaal en cd-catalogus
Betekenis
Haydn heeft grote invloed gehad op de muziekgeschiedenis. In zijn vroegste werken was hij nog erg beïnvloed door de barokstijl, maar Haydn ontwikkelde zich tot een klassiek componist en met hem ontwikkelde zich de muziek in het algemeen. Hij stond aan de basis van de vorming van de vierdelige symfonie en droeg bij aan de ontwikkeling van de sonatevorm. Hij ontwikkelde het strijkkwartet en gaf het zijn vorm door de vier strijkers op een gelijkwaardig niveau te plaatsen. Haydn schreef 68 strijkkwartetten. In onze tijd hebben vooral deze kwartetten de waardering voor Haydn hernieuwd. Zijn faam was tijdens zijn leven al zo groot, dat vele werken van tweederangscomponisten onder zijn naam werden uitgegeven, wat bij sommige stukken de identiteit van de auteur behoorlijk dubieus maakt. “De oppervlakkige musicus of luisteraar begrijpt de onderhuidse humor en de inventiviteit van Haydn gewoon onvoldoende. Vergelijk het met Couperin of Rameau – daar krijg je ook geen handen voor op elkaar.”[1]
Op het programma stonden:
- Delen uit de Paukenmesse
- Delen uit Die Schöpfung
- Delen uit Die Jahreszeiten
- Losse liederen van HAYDN